Narsisizm, bireyin kendine hayran olması, sürekli takdir beklemesi ve başkalarının duygularına karşı duyarsız davranması ile karakterize edilen bir kişilik yapısıdır. Bu durumun belirgin ve kalıcı bir hale gelmesi ise narsist kişilik bozukluğu olarak tanımlanır. Narsisizm psikolojik bir spektrumda yer alır; bazı insanlar sadece narsistik eğilimler gösterirken, bazıları bu eğilimleri patolojik düzeyde yaşar.
Narsisizm Belirtileri Nelerdir?
Narsist kişilik bozukluğu belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Ancak yaygın olarak görülen bazı işaretler şunlardır:
Kendini diğerlerinden üstün görme,
Sürekli övgü ve ilgi ihtiyacı,
Eleştiriye tahammülsüzlük,
Empati yoksunluğu,
İnsanları kendi çıkarı için kullanma eğilimi,
Kıskançlık ve diğer insanlara üstünlük taslama,
İlişkilerde manipülatif davranışlar gösterme.
Narsist Erkek Belirtileri
Narsist erkek özellikleri genellikle daha dışa dönük ve baskın olur. Bu kişiler;
Sürekli başarılarından bahseder,
Partnerini küçümser ya da kontrol etmek ister,
Kendi ihtiyaçlarını her zaman ön planda tutar,
Sorumluluk almaktan kaçınır ve eleştiriyi kabul etmez.
Narsist Kadın Belirtileri
Narsist kadın belirtileri ise daha gizli ve duygusal manipülasyonlarla kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında şunlar yer alır:
Dış görünüşe aşırı önem verme,
İltifat ve dikkat bekleme,
Suçluluk duygusu yaratma,
Duygusal olarak istismar edici davranışlar sergileme.
Narsisizm Çeşitleri Nelerdir?
Narsisizm tek bir formda görülmez; farklı türleri vardır ve her biri kendine özgü özellikler taşır.
Patolojik Narsisizm
Patolojik narsisizm, narsistik davranışların kişinin yaşam kalitesini ve çevresindeki insanları ciddi şekilde olumsuz etkilemesi durumudur.
Örtük Narsisizm Nedir?
Bu türde narsist kişiler daha içe dönüktür. Kendilerini kurban gibi göstererek ilgi toplamaya çalışırlar. Duygusal manipülasyon ön plandadır.
Büyüklenmeci (Grandiyöz)
Bu narsist tipi; aşırı öz güvenli, kibirli ve her ortamda kendini üstün gösterme eğilimindedir.
Kırılgan Narsisizm
Dışarıdan utangaç ve hassas görünen bu bireyler, içten içe büyük bir onaylanma arzusu taşır. Eleştirildiklerinde kolayca kırılır ve içlerine kapanabilirler.
Gizli Narsist
Gizli narsist tipleri genellikle empatik ve yardımsever görünür; ancak bu davranışlar çoğu zaman kendi çıkarlarına hizmet eder.
Pasif Narsist
İhtiyaçlarını ve üstünlük duygularını dolaylı yollarla karşılamaya çalışan bireylerdir. Sürekli mağdur rolündedirler.
Manipülatif Narsist
İnsanları yönlendirme, suçluluk duygusu yaratma ve kurban rolüne girerek kontrol sağlama davranışları ön plandadır.
Obsesif Narsist
Obsesif narsist kişiler; mükemmeliyetçi, detaylara takıntılı ve sürekli kontrol etme ihtiyacı hisseder. Diğerlerini yeterli görmez ve aşırı eleştireldir.
Narsisistik Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Narsist kişilik bozukluğu gelişiminde genetik, çevresel ve psikososyal faktörler etkili olabilir. Çocukluk döneminde;
Aşırı övgü ya da değersizlik hissi,
Ebeveyn ilgisizliği veya aşırı kontrol,
Travmatik yaşantılar,
Sınır koymayan bir ebeveyn tutumu gibi faktörler narsisizmin temellerini atabilir.
Narsisistik Kişilik Bozukluğunun Tedavisi
Narsisizm tedavisinde en etkili yöntem psikoterapidir. Bireysel terapi ile kişi;
İlaç tedavisi doğrudan narsist kişilik bozukluğu için kullanılmasa da, eşlik eden anksiyete veya depresyon gibi durumlar için önerilebilir.
Unutulmamalıdır ki, narsistik eğilimleri olan her birey kişilik bozukluğuna sahip değildir. Ancak bu davranışlar kişinin hayatını ve ilişkilerini olumsuz etkiliyorsa profesyonel destek alınması önemlidir.
