Sırt ağrısı kaslar, kemikler, diskler veya sinirlerden kaynaklanabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Günümüzde özellikle uzun süreli masa başı çalışma ve hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle her yaş grubundan kişide görülebilmektedir. Ağrı hafif bir rahatsızlıktan günlük yaşamı kısıtlayan yoğunlukta bir tabloya kadar farklı şekillerde hissedilebilir. Bu durumda sırt ağrısı nedenleri detaylı şekilde incelenmelidir.
Sırt Ağrısı Neden Olur?
Erkeklerde ve kadınlarda sırt ağrısı omurgayı çevreleyen kas, bağ dokusu, disk, eklem veya sinir dokularındaki sorunlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Günlük yaşamda sık karşılaşılan bu şikayet genellikle mekanik nedenlere dayansa da bazı durumlarda “Sırt ağrısı neden olur?” sorusunun yanıtı altta yatan sistemik hastalıkların belirtisi de olabilir. En sık karşılaşılan sırt ağrısı sebepleri arasında kas zorlanmaları, omurga disklerinde dejenerasyon, duruş bozuklukları ve omurga eğrilikleri yer alır. “Sırt ağrısı hangi bölüm kapsamında tedavi edilir?” sorusu ağrı şiddeti, alanı ve süresine göre değişiklik gösterebilir.
Orta Sırt Ağrısı Neden Olur?
Orta sırt (torakal bölge) ağrısı bel ve boyun bölgesine göre daha az görülse de çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Bu bölgedeki kasların zorlanması, omurlar arası disklerdeki bozulmalar ya da omurga kaynaklı yapısal sorunlar ağrıya neden olabilir. Aynı zamanda skolyoz gibi omurga eğrilikleri ya da osteoporoz kaynaklı omurga kırıkları da torakal bölge ağrısına yol açabilir. Nadir de olsa iç organlardan kaynaklanan bazı sorunlar (örneğin akciğer hastalıkları veya safra kesesi problemleri) orta üst sırt ağrısı nedeni olabilir.
Sol Sırt Ağrısı Neden Olur?
Sol sırt bölgesinde hissedilen ağrı kas-iskelet sistemi kaynaklı olabileceği gibi iç organlardan kaynaklanan yansıyan bir ağrı da olabilir. Kas zorlanmaları duruş bozuklukları ve sinir kökü tahrişleri en sık kulunç üst sırt ağrısı nedenleridir. Bununla birlikte sol böbrekte taş veya enfeksiyon gibi durumlar da sol koltuk altı ve sırt ağrısı kendini gösterebilir. Nadir durumlarda kalple ilişkili sorunlar da (özellikle ağrı göğse doğru yayılıyorsa) dikkate alınmalıdır.
Sağ Sırt Ağrısı Neden Olur?
Sağ sırt ağrısı genellikle kas gerilmeleri, omurga sorunları ya da sinir basısı gibi nedenlere bağlıdır. Karaciğer, safra kesesi veya sağ böbrek kaynaklı rahatsızlıklar da ağrının bu bölgeye yansımasına neden olabilir. Özellikle sağ sırt ağrısı bıçak saplanır gibi hissedildiğinde, alt sırtta keskin, ani başlayan ağrılar böbrek taşı gibi durumları düşündürebilir. Ağrının karakteri eşlik eden diğer belirtilerle birlikte değerlendirilmelidir.
Yatınca Artan Sırt Ağrısı Neden Olur?
Yatarken belirginleşen şiddetli sırt ağrısı çoğu zaman omurga çevresi yapıların dinlenme sırasında pozisyon değişikliğine verdiği tepkiyle ilişkilidir. Sert veya yetersiz destek sağlayan yataklar, yanlış yatış pozisyonları ve kas-iskelet sistemindeki inflamasyonlar bu duruma neden olabilir.
Sabah Uyanınca Sırt Ağrısı Nedenleri
Sabah uyanıncasırt ağrısı nedenleri genellikle gece boyunca alınan pozisyon, yetersiz destekli yatak kullanımı ya da hareketsizliğe bağlı kas tutulmalarıdır fakat romatizmal hastalıklar (özellikle ankilozan spondilit gibi inflamatuar omurga hastalıkları) sabah ağrısıyla kendini gösterebilir. Bu tür durumlarda ağrı genellikle uzun sürer ve hareket ettikçe azalır. Bu nedenle sabah ağrıları nefes kesen sırt ağrısı şeklindeyse ve istirahatle geçmiyorsa uzman değerlendirmesi önemlidir.
Sırt Ağrısı Nasıl Geçer?
“Sırt ağrısı nasıl geçer?” sorusunun yanıtı için öncelikle altta yatan nedenin doğru belirlenmesi gereklidir. Ağrı basit bir kas zorlanmasından kaynaklanıyorsa genellikle dinlenme, hafif egzersizler ve sıcak-soğuk uygulamalarıyla kısa sürede hafifler fakat ağrıya neden olan durum daha derin yapısal bir soruna ya da omurga kaynaklı bir rahatsızlığa bağlıysa girişimsel yöntemler gerekebilir. Duruş bozukluklarının düzeltilmesi, masa başında çalışan bireyler için ergonomik düzenlemeler yapılması ve düzenli egzersiz alışkanlığı edinilmesi de uzun vadeli iyileşmede önemli rol oynar. Tedavi süreci her birey için farklılık gösterebilir. Bu nedenle sırt ağrısı sürekli hale gelmişse veya günlük yaşamı kısıtlıyorsa uzman hekim değerlendirmesi ile kişiye özel bir tedavi planı oluşturulması önerilir. Tıbbi tedavi seçenekleri şunlardır:
İlaç Tedavisi: İlk aşamada, kas gevşeticiler ve ağrı kesici ilaçlar (nonsteroid antiinflamatuvarlar) sıkça kullanılır. Bu ilaçlar kas spazmını azaltarak hareket kabiliyetini artırmayı ve ağrıyı kontrol altına almayı amaçlar.
Fizik Tedavi Uygulamaları: Kasların güçlendirilmesi duruşun düzeltilmesi ve hareket kabiliyetinin artırılması adına sırt ağrısı bölgeleri için kişiye özel egzersiz programları uygulanır. Ayrıca ultrason, elektrik stimülasyonu, sıcak-soğuk uygulamaları gibi destekleyici yöntemlerden yararlanılır.
Enjeksiyon ve Girişimsel Yöntemler: İlaç tedavisine yanıt vermeyen ve günlük yaşamı etkileyen ağrılarda omurga çevresine uygulanan enjeksiyonlar (epidural steroid enjeksiyonları gibi) tercih edilebilir. Bu yöntemle ağrının kaynağındaki iltihabi yanıt baskılanarak rahatlama sağlanabilir.
Algoloji (Ağrı Polikliniği) Yaklaşımları: Kronikleşmiş sırt ağrılarında ağrı tedavisi konusunda uzmanlaşmış algoloji birimleri tarafından daha ileri girişimsel teknikler uygulanabilir. Sinir blokajları, radyofrekans uygulamaları gibi yöntemler bu kapsamda değerlendirilebilir.
Cerrahi Müdahale: Cerrahi tedavi genellikle disk fıtığı, omurga daralması ya da omurga instabilitesi gibi durumlarda ilaç ve fizik tedaviye yanıt alınamıyorsa gündeme gelir. Karar süreci nörolojik bulgular ve görüntüleme sonuçları dikkate alınarak multidisipliner şekilde planlanır.
Strese Bağlı Sırt Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Stres kasların kasılmasına ve zamanla sertleşmesine neden olarak sırt ağrısına yol açabilir. Psikolojik kaynaklı sırt ağrıları genellikle yapısal bir bozukluktan çok kas-iskelet sistemi üzerindeki gerginlikten kaynaklanır. Strese bağlı sırt ağrısında görülebilecek belirtiler şunlardır:
Omuz ve sırt kaslarında gerginlik hissi,
Gün içinde artan ancak dinlenmekle tam olarak geçmeyen ağrı,
Belirli bir hareketle değil, genel olarak stresli dönemlerde şiddetlenen ağrı,
Uyku düzensizlikleri ile birlikte gelen sırt rahatsızlığı,
Anksiyete ve stresin arttığı dönemlerde tekrarlayan ağrılar.
Bu tür ağrılar genellikle fiziksel aktiviteyle hafifler ancak stres yönetimi de tedavinin bir parçası olmalıdır. Gerekli durumlarda psikolojik destek önerilebilir.
Sırt Ağrısı İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Geçmeyen sırt ağrısı şikayetiyle sağlık kuruluşuna başvurmak isteyen kişiler için ilk değerlendirme genellikle fiziksel tıp ve rehabilitasyon (fizik tedavi) bölümü tarafından yapılır. Bu branş kas-iskelet sistemi kaynaklı ağrıların tanı ve tedavisinde uzmandır. Gerekli görülürse “Sırt ağrısı için hangi bölüme gidilir?” sorusuna yanıt arayan hastalar duruma göre ortopedi ve travmatoloji, beyin ve sinir cerrahisi (nöroşirurji) veya algoloji (ağrı polikliniği) gibi ilgili uzmanlık alanlarına yönlendirilebilir. Ağrının altında yatan nedenin sistemik ya da iç organlarla ilişkili olduğu düşünülüyorsa dahiliye veya başka branşlardan da destek alınabilir. “Sırt ağrısı için hangi doktora gidilir?” sorusunun yanıtına ağrının yerleşimi, süresi ve eşlik eden belirtiler doğrultusunda karar verilir.
