Tremor (Titreme Hastalığı) Nedir?

Tremor vücudun bir veya daha fazla bölümünde meydana gelen istemsiz ve ritmik hareketler olarak tanımlanır. Titreme hastalığı adı verilen tremor hafif veya şiddetli olabilir, sürekli veya ara sıra ortaya çıkabilir. Tek başına görülebildiği gibi bazı durumlarda altta yatan başka bir duruma işaret edebilir. Sıklıkla elleri etkileyen tremor kollar, bacaklar, baş, boyun ve yüz, gövde ve ses tellerinde kendini gösterebilir. Tremor ortaya çıktığı duruma bağlı olarak çeşitli faktörlerden tetiklenebilir. Stres, bazı hareket ve pozisyonlar, yoğun duygu hali, yorgunluk vb. unsurlar titremelere neden olabilir. İnsanlarda doğal olarak görülen fizyolojik titreme eller, kollar veya bacaklar öne doğru tutulduğunda görülen normal bir durumdur ancak bunun dışında kalan dinlenme ve aksiyon titremeleri farklı birçok etkiye sebebiyet verebilir. Bununla birlikte bazı fizyolojik özellikler (yaşlanma vb.), alışkanlıklar (alkol ve sigara tüketimi, ilaç kullanımı vb.) titremeye neden olsa bile kontrol veya muayene gerektirebilir. Farklı tremor tipleri için farklı tedavi yöntemleri bulunur. Tremorun kaynağını tespit etmek ve çözümünü sağlamak için birtakım testler gerekebilir. “Tremor nedir, nasıl tedavi edilir?” gibi sorulara yanıt arıyorsanız yazının devamını okuyabilirsiniz.Tremor Türleri Nelerdir?

Tremor türleri titremenin şekline ve ne zaman ortaya çıktığına bağlı olarak sınıflandırılır. Tremorun ne zaman ve nasıl ortaya çıktığına göre başlıca iki türe ayrılabilir:

• Dinlenme tremoru: Dinlenme sırasında vücut gevşemiş haldeyken gerçekleşen titremelerdir. Örneğin yatarken ve dinlenirken kolun gevşetilmesi sırasında oluşan titremeler ve Parkinson titremeleri örnek verilebilir.
• Aksiyon tremoru: Vücudun herhangi bir bölgesindeki kasların istemli kasılması sonucu görülen titremelerdir. Kendi içinde 3 tipe ayrılır. Postürel tremor yerçekimine karşı yapılan hareketlerde (kolların uzatılması gibi) oluşur. İzometrik tremor istemli olarak kasılan ancak hareket etmeyen bir uzuvda kendini gösterebilir. Kinetik tremor ise istemli olarak kasılan ve aynı anda hareket içeren durumlarda görülür.

Titremelerin şekline göre birden fazla şekilde tremor tipi görülebilir. Sıklıkla kaydedilen tremor türleri şu şekildedir:

• Esansiyel tremor: Başka nörolojik semptomlar olmadan hareket esnasında her iki elde ve kolda titreme olmasıdır.
• Distonik tremor: Nörolojik etkiler nedeniyle kasların aşırı aktif olması sonucu görülen sarsıntılı titremelerdir.
• Beyincik tremoru: Beyincik veya bağlantılı dokularda uzun süreli hasar sonucu görülen yavaş ancak büyük titreme hareketleridir. Eller, kollar, ayaklar ve bacaklarda görülür.
• Ortostatik tremor: Kişinin ayağa kalktığında bacaklarda meydana gelen hızlı ve küçük kasılmalardır. Gözle görülmeyebilir ve oturma sırasında kendiliğinden düzelir.

Ek olarak Parkinson hastalığında görülen titremeler dinlenme esnasında ortaya çıkar ve başlangıçta bir bölgeyi etkilerken zamanla vücuda yayılabilir ..

Tremorun Belirtileri Nelerdir?

Tremor hastalığı tek başına bir sağlık sorunu olarak görülebilir veya başka bir hastalığın belirtisi olabilir. Tremor vücutta bir veya birden fazla bölgenin dinlenirken veya aktifken ritmik sarsılmaları şeklinde gelişir. Bu titremeler ses telleri, kollar ve bacaklar, eller ve ayaklar, sırt, karın ve diğer bölgelerde görülebilir. Vücutta titreme ve halsizlik profili bazen daha küçük çaplı ve hafif olabilirken bazen de şiddetli ve büyük sarsılmalar şeklinde olabilir. Tremor tek başına her zaman bir risk taşımayabilir ancak şu gibi durumlarda tıbbi müdahale gerekli olabilir:

• Ani başlayan sarsılmalar,
• Konuşma güçlüğü,
• Zihin bulanıklığı,
• Ruh hali değişimleri,
• Kas güçsüzlüğü,
• Yürüyüş bozuklukları,
• Duruş bozuklukları,
• Gerginlik ve sinirlilik,
• Taşikardi.

Verilen durumların yanı sıra ailede tremor öyküsü olmayan ve 50 yaş altı kişiler için kontrol önerilir. Sıkça sorulan “Bacak titremesi neden olur?” sorusunun yanıtı için yazının devamını okuyabilirsiniz (3).

Tremor Neden Olur?

“Vücutta titreme neden olur?” sorusuna verilecek birden fazla yanıt olabilir. Tremorun şekli ve ortaya çıkma zamanı nedeni hakkında bilgi verebilir. Bazen yalnızca titreme gelişirken bazen ek semptomlarla birlikte oluşabilir. Bu kapsamda tremorun ortaya çıkmasını tetikleyen başlıca durumlar şunlar olabilir:

• Yorgunluk,
• Stres ve kaygı,
• Kafein,
• Diyabet,
• Parkinson hastalığı,
• Multipl skleroz,
• Beyin tümörleri,
• Karaciğer ve böbrek yetmezliği,
• Tiroid bozuklukları,
• Ağır metal ve pestisitlere maruziyet,
• Hipoglisemi, hipokalsemi, hipomagnezemi,
• Alkol yoksunluğu,
• Felç,
• Travmatik beyin yaralanmaları,
• Bazı antidepresan, aritmi, astım vb. ilaçları.

“Vücut titremesi neden olur?” için genellikle sinir sistemini kontrol eden kısımlarda doğan sorunlar örnek gösterilebilir. Çoğu zaman genetik bir nedeni yoktur ancak bazı hastalıklar kalıtsal olduğundan aile öyküsü önemlidir. Her yaş grubunda görülebilen tremor orta ve ileri yaş grubunda daha yaygın olabilir (1, 2).

Tremor Nasıl Teşhis Edilir?

Titreme hastalığı teşhisi kapsamında tıbbi geçmiş, aile öyküsü ve semptomların değerlendirilmesi önemlidir. Bunların yanı sıra fiziksel muayene ve birtakım testler de kullanılabilir. Titremelerin ani veya yavaş yavaş başlaması, vücudun hangi bölgelerinin etkilendiği, titremelerin ne zaman başladığı, hangi olay veya uyarı sonucunda başladığı, hangi zamanlarda şiddetlendiği, refleksler, denge ve konuşma yeteneği sorgulanarak genel bir değerlendirme yapılır. Tremorun ani başlangıcında ilaç, bağımlılık yapıcı madde ve alkol gibi ürünlerin tüketimi sorgulanır. Özellikle yakın zamanda kullanımı bırakılan maddeler tespit edilir. Ailede ve akrabalarda tremor veya titreme ile ilişkili hastalıkların varlığı değerlendirilir. Muayene fiziksel ve nörolojik olarak yapılır. Kişinin duruş ve yürüyüş şekli, etkilenen vücut kısımları dinlenirken ve hareket halindeyken sarsılıp sarsılmadığı, belirli pozisyonlarda hareket sağlanırken gözlem yapılır. Tremorun altta yatan nedeninin belirlenmesi amacıyla bazı testler ve görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Bu testler arasında:

• Kan testleri,
• Hormon testleri,
• İdrar testi,
• MRI,
• Bilgisayarlı tomografi,
• Elektromiyografi,
• Sinir iletim çalışmaları yer alabilir .

Tremor Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tremor tedavisi genellikle titremeye sebep olan durumlara yönelik planlanır. Beyin ve beyincik hasarı gibi bazı vakalarda kesin bir tedavi sağlanamaz ancak semptomların hafifletilmesi amaçlanır. İlaç ve madde kullanımı, fizyolojik ve metabolik sebepler nedeniyle oluşan tremor genellikle çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilir. Tremorun tipine göre belirlenen tedavi yöntemleri genellikle şu şekildedir:

• Beyincik tremoru: Kesin bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte fizik tedavi önerilebilir.
• Esansiyel tremor: Tedavi edilebilir titremeler değildir ancak ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Antiepileptik ilaçlar, benzodiazepinler, beta bloker ilaçlar başarı sağlamadığında botoks uygulaması ve derin beyin stimülasyonu önerilebilir.
• Distonik tremor: Vücutta etkilediği bölgeye bağlı olarak botoks (botulinum toksini) ve derin beyin stimülasyonu uygulanabilir.
• Parkinson tremoru: Yaygın olarak levodopa ve benzeri etken madde içeren ilaçlar reçete edilebilir.
• Ortostatik tremor: Beta blokerler, antiepileptik ilaçlar ve benzodiazepinler titremelerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Kafein, alkol, ilaç ve bağımlılık yapıcı madde kullanımı mevcutsa aniden kısıtlama yapmak titremeleri arttırabilir. Bu nedenle uzman eşliğinde düzenli kontroller sonucunda ilerleme kaydedilmelidir. Depresyon, anksiyete vb. ruhsal sağlık sorunlarının yol açtığı tremor için uzman psikologlardan yardım alınmalıdır. Tremor fizik tedavi ve ilaçlara yanıt vermediğinde cerrahi önerilebilir. Derin beyin stimülasyonu, radyofrekans ablasyonu ve yüksek frekanslı odaklanmış ultrason cerrahi yöntemler arasında yer alır.